Afyonkarahisar, Ege Bölgesi’nin İç Batı Anadolu Bölümü’nde yer almakta olup ulaşım açısından önemli bir lokasyondur. Cumhuriyet döneminin ilk nüfus sayımının yapıldığı 1927 yılında, Afyonkarahisar, 258.743 nüfusu ile ülkenin en kalabalık 18. ili oldu.

Nüfusu 729.483’e ulaştı, ancak ülkede 31. sıraya düştü. Oldukça dağlıktır. İzmir’de bulunan Afyonkarahisar ekonomik gelişimini istenilen düzeyde sağlayamamaktadır. Çevre iller ve İstanbul ve Ankara gibi büyükşehirler. Ekonomisi tarım ve Hayvancılığa dayalı olan ilde 2019 yılı itibarıyla nüfusun yaklaşık %40,2’si kırsal kesimde yaşamaktadır.

Bu çalışmada Afyonkarahisar ili nüfusuna ait bazı özellikler nüfus coğrafyası açısından incelenmiştir. Bu bağlamda Cumhuriyet Dönemi boyunca ilin nüfusu yıllara göre büyüme oranları, kır-kent oranları, cinsiyet ve yaş yapısı, yaşanan göçler ve İldeki dağılımı nüfus sayımı yıllarında incelenmiştir.

İç Anadolu’yu Batı Anadolu’ya bağlayan, Ege’nin Akdeniz’e ve İç Anadolu’ya açılan kapısı olan kara ve demiryollarının kavşak noktası olan Afyon, deniz seviyesinden 1000-1500 m yükseklikte, çoğunlukla püsküren lav kütleleri üzerine yerleşilen ve sonradan yerleşik hayata dönülen kraterli bir bölgedir.

Yüzölçümü 14.230 kilometrekaredir. Coğrafi olarak 4 bölgeye ayrılmıştır. Birinci Bölge: Merkez (Afyon) ile Bolvadin, Sincanlı ve Şuhut ilçelerini içine alan ovadır. Buradaki nehirler Seyitler, Akarer, Kali Çayı; İzer Gölü’ne dökülüyor. İkinci bölge, Sakarya Nehri’ne yakın olan Emirdağ ovasıdır. Üçüncü bölge Sandıklı Ovasıdır. Küfi Çayı bu bölgeden doğar ve Büyük Menderes’e karışır. Dördüncü bölge Dinar ve Dazkırı ovalarıdır.

Ege bölgesinde karayolu ulaşımı oldukça gelişmiştir. Başlıca ulaşım merkezleri: İzmir, Afyonkarahisar, Manisa ve Denizli önemli kavşaklardadır. Afyonkarahisar, Türkiye’nin batısında tüm yolların birleştiği kavşak noktasıdır.

Afyonkarahisar Coğrafi Stratejisi

Ege Bölgesi’nin İç Batı Anadolu kesiminde yer alan Afyonkarahisar ili, coğrafi konumu nedeniyle Marmara ve İç Anadolu bölgelerini Ege ve Akdeniz bölgelerine bağlayan bir geçit, doğu ile batı, kuzey ile güney arasında bir köprü konumundadır. Afyonkarahisar ili topraklarının %47,5’ini dağlar, %32,6’sını yaylalar ve %19,9’unu ovalar oluşturmaktadır. Afyonkarahisar’ın deniz seviyesinden yüksekliği 1021 m’dir. 38 derece 45′ kuzey enlemi ile 30 derece 32′ doğu boylamının Dünya’da birleştiği yerde bulunur. Afyonkarahisar ilinin toplam yüzölçümü 14.295 km2 olup, ülkemiz topraklarının %1.8’ini oluşturmaktadır.

Ülke ve Bölgedeki Konum

Bugün Afyonkarahisar ilinin Başmakçı, Bayat, Bolvadin, Çay, Çobanlar, Dazkırı, Dinar, Emirdağ, Yapraklı, Hocalar, İhsaniye, İscehisar, Kızılören, Sandıklı, Sinanpaşa, Sultandağı ve Şuhut olmak üzere 18 ilçesi ve bu ilçelere bağlı 59 belediye bulunmaktadır. 420 köy ve 435 mahalle bulunmaktadır.

• Karayolu: ilimiz batı Anadolu’nun diğer bölgelerine açılan bir kapıdır ve transit geçişin merkezindedir. 419 km. Afyonkarahisar ili sınırları içerisindedir. Devlet yolu ve 379 km. İl yolu dâhil 719 km. Yol ağı vardır.
• Demiryolu: İlimiz Devlet Demiryolları açısından stratejik öneme sahip bir coğrafi konuma sahiptir.